Qirg‘iziston prezidenti Sadir Japarov AQSh davlat kotibi Entoni Blinkenning Qirg‘izistonda qabul qilinayotgan «Notijorat tashkilotlari to‘g‘risida»gi qonunga kiritilgan o‘zgartirishlar haqidagi maktubiga keskin javob qaytardi.

17 yanvar kuni Blinken Qirg‘iziston prezidentiga maktub yo‘llab, unda «Notijorat tashkilotlari to‘g‘risida»gi qonunlarga o‘zgartirishlar kiritilayotgani haqidagi xabarlardan xavotir bildirgan.

Bunga javoban Sadir Japarovning matbuot kotibi prezidentning Antoni Blinkenga yo‘llagan javob xatini e’lon qildi.

«Xatingiz mazmunida davlatimizning ichki ishlariga aralashish alomatlari borligini afsus bilan qayd etishga majburman... Qonun loyihasining maqsadi Qirg‘iziston Respublikasida faoliyat yuritayotgan nodavlat-notijorat tashkilotlari faoliyatini ochiqlashtirish va tartibga solishdan iborat», — deyiladi Japarovning maktubida.

Japarov Qirg‘izistonda butun mamlakat bo‘ylab muvaffaqiyatli faoliyat yuritayotgan o‘n minglab nodavlat notijorat tashkilotlari va nodavlat tashkilotlar mavjudligini ta’kidladi. Ular nafaqat AQSh va Yevropa Ittifoqi davlatlaridan mablag‘ olishadi.

«Gap shundaki, Qirg‘iziston davlati o‘z maqomiga ko‘ra, bu nodavlat/notijorat tashkilotlariga pul qayerdan kelib tushayotgani, kim tomonidan va qanday maqsadlarda sarflanishini nazorat qilmoqchi», — qayd etadi Japarov.

Qirg‘iziston prezidenti qonun loyihasi konsepsiyasi 1938 yilda AQShda qabul qilingan amaldagi xorijiy agentlarni ro‘yxatga olish to‘g‘risidagi qonun (FARA) konsepsiyasiga yaqin ekanligini ta’kidladi.

«Ma’lumki, FARA qonuni nafaqat OAV, balki boshqa yuridik va jismoniy shaxslar uchun ham xorijiy agent maqomini belgilaydi. Huquqbuzarliklar — ro‘yxatga olishni kechiktirish yoki ro‘yxatdan o‘tishni rad etish, nafaqat ma’muriy, balki jinoiy jazoga ham olib keladi. Shu munosabat bilan savol tug‘ilishi mumkin emas: nima uchun bu siz uchun mumkin, lekin biz uchun emas?» — Qirg‘iziston Respublikasi Prezidentining maktubidan iqtibos keltiriladi.

Japarov NNT va ularga qo‘yiladigan asosiy talablarni sanab o‘tdi.

• Qirg‘iziston Respublikasi Konstitutsiyasi va qonunlari, shu jumladan Soliq kodeksi normalariga rioya qilish;
• nodavlat/notijorat tashkilotlari, ommaviy axborot vositalari faoliyatining shaffofligini va ularning soliq organlari oldidagi hisobdorligini ta’minlash.

Uning qayd etishicha, Qirg‘izistondagi «erkin ommaviy axborot vositalari va nodavlat notijorat tashkilotlari» vakillari qabul qilinayotgan qonunlardagi o‘zgarishlarga dushmanlik ko‘zi bilan qarashgan.

«Ta’kidlash joizki, so‘nggi o‘ttiz yillikda mamlakatimizda xorijdan mablag‘ oluvchi nodavlat/notijorat tashkilotlarining «qatlami» paydo bo‘ldi (qirg‘iz jamiyatida ularni «grant yeyuvchilar» deb atashadi). Ularning rahbarlari tashkilotni «oilaviy korxonalar»ga aylantirib, xorijlik homiylardan kelayotgan mablag‘larni «o‘zlashtirish» bilan shug‘ullangan. Bu haqda mamlakatimiz ommaviy axborot vositalarida ko‘p marta yozilgan. Kerak bo‘lsa, tegishli ma’lumotlarni taqdim etishga tayyormiz», deydi Japarov.

Maktubining yakunida Qirg‘iziston prezidenti Antoni Blinkenga Qirg‘izistonga tashrif buyurishini va qonunlar ijrosini o‘z ko‘zi bilan ko‘rishini taklif qilgan.

«Ishonchim komilki, siz Qirg‘izistonda doimo ishonchli do‘stlar topasiz. Shuningdek, biz teng huquqli hamkorlik tarafdorimiz va barcha davlatlar, jumladan, AQSh bilan hamkorlik qilishga tayyor ekanimizni ta’kidlamoqchiman. Mening yagona iltimosim – mamlakatimiz ichki ishlariga aralashmaslik», — deyiladi Qirg‘iziston prezidentining javob xatida.