Машҳур артист Юрий Никулин иштирок этган фильмларни ким севиб томоша қилмаган, унинг латифа­ла­ридан ким ми­риқиб кулмаган дейсиз! Актёрнинг шахсий ҳаёти ҳам кўпчиликни қизиқтиради. Никулин умрининг сўнгги ўн йилини киевлик аёл би­лан боғлади. Улар аввалига дўст­ла­шиш­ди, кейин бу дўстлик янада мустаҳкам бўлди.

Валентина Гри­горь­евна жиянини (ука­сининг қизини) Мос­ква­ марказий хиёбонидаги циркка олиб бормоқчи бў­­лади. Бироқ у ерга чипта со­тиб олиш қийин. Нима қи­­лиш керак? Валентина Григорьевна ўйлаб-ўй­лаб Ки­евдан туриб Юрий Ни­ку­­линга хат орқали муро­жа­ат қилади. Ни­ку­лин­­дан жавоб олгач, хурсандчи­ликдан боши осмонга етади.

Чарли Чаплин, Олег Попов, Юрий Никулинларнинг ашад­­дий мухлиси бўлган Валентина «Кавказ асираси» ва «Брил­лиант қўл» кинокомедияларини қайта-қайта кў­­риб тўй­масди. Унга, айниқса, Юрий Никулин ёқар­ди. Никулин билан тани­шиш бирдан-бир орзуси эди. Мана, шун­дай бахт насиб эт­ди.

Жавоб хати келганида Валентина Григорьевна ос­моннинг ет­тинчи қаватида эди гўё. Оддий француз тили ўқи­тувчиси нафақага чиқиб шундай машҳур инсон би­лан танишади деб ким ўйлабди дейсиз? Хуллас, Валентина кўп ўйлаб ўтирмай жияни билан Мос­квага йўл ола­ди. Циркдаги томошалардан ҳай­рат­лан­гач, ўзини тутолмай Ни­ку­линга битган миннат­дор­чилик мактубини навбатчига қол­­дириб, ортига қайтади. Хатни ўқиган Юрий Ва­лен­тинага қўнғироқ қилиб, томоша ёққанидан хур­санд­лигини айтади ва уни бир ойдан кейинги премьерага таклиф қилади.

Бу сафар Валентина циркка ёлғиз келади. Уни Юрий Ни­кулиннинг ўзи кутиб олади. Улар бир соатдан кўп­роқ суҳбатлашишади. Валентина Юрийга бутун ҳаётини сўз­лаб беради. Шундай қилиб дўстлик ришталари боғла­на­ди. Улар телефонлашиб, хат ёзиб туришади. Вален­тина Москвага келганида қабулхонада Юрий Никулиннинг одам­ларни қабул қилиб бўлишини соатлаб кутарди. Ажо­йиб, мустаҳкам оиласи бўлишига қарамай, Нику­линни яхши кўрадиганлар кўп эди. Шундай бўлса-да, у ўзини ёлғиздек ҳис қиларди. Кейинги пайтда ин­тервью берган ва Никулин ҳақида но­жўя гапиргани Евгений Моргунов билан муно­са­батлари бузилган, ўртага совуқ­чи­лик ту­шган эди.

Юрий Никулин Валентина Григорьевнага шун­дай хат ёзади:

«17.01.1995 й. Азиз ва ҳурматли Валентина Григорьевна! Ҳа­ёт ўз оқимида кетмоқда. Эски йил билан ўз вақтида хайр­­лашдик. Латифалар китобимнинг янги нусхалари қў­лим­га тег­ди. Петербургда ўтказилган танловда «Олтин Остап» муко­фоти совриндори бўлдим. Шундай янгиликлар қа­тори нохушликлар ҳам бор. Жуда кўп дўстларимдан ай­рилдим. Бундан изтиробдаман...»

Улар яқин ҳамдард, ҳамфикр, маслакдош эди­лар. Валентина бир йилда икки-уч маротаба Москвага ке­либ, қариндошиникида яшарди. Никулин билан эса циркда ёки цирк кафесида учрашар эди. Келаси гал Валентина Мос­квага келганида Юрий Владими­ро­вич қизиқарли дастурга тай­ёргарлик кўраётган эди. У Ва­лентинага Катта опера ва ба­лет театридаги энг зўр спек­таклга таклифнома беради. Нав­батчи аёл қўлидаги чиптада Ю.Никулин имзоси бор­лигини кўриб ҳайратдан ёқа ушлайди. «Мен у билан циркда бир­га ишлаганман, − дейди қувончини яширолмай. − У шу қадар ажойиб ин­сонки, танаффусда келсангиз, сизга ажо­йиб нарса кўр­сатаман».

Валентина театрда юқори лавозимдагилар ўтира­ди­ган қа­тор­дан жой олади. Танаффусда навбатчи аёлнинг олдига бо­ради. У Валентинани мансабдор меҳмонлар қабул қи­линадиган хо­­нага бошлаб киради. Валентина ҳамма­ёғи зарҳал ипларда тикилган матолар билан безатилган хо­нани кўриб ҳайратдан донг қотиб қолади. Кечқурун Ю.Никулин телефон қилиб, Ва­лентинадан таассурот­ла­рини сўрайди. У эса тўлқинланиб га­пириб беради. Бу хонани ҳаттоки Никулинга ҳам кўр­са­тишмаган экан.

Юрий Никулин сермулоҳаза, ажойиб, бағри кенг ин­сон эди. Валентина телефонда ёки ёзган хатларида ун­дан ра­фиқаси Татьяна Николаевна ҳақида сўра­ган­ида доимо илиқ фикрларни айтган.

Юрийнинг онаси уйлари ёнида йилқичилик фермаси жой­лашгани боис ўғлини от босиб кетиши мумкинли­ги­дан жудаям қўр­қарди. Онаси ҳар қанча эҳтиёт қилмасин, Юрий Влади­миро­вич от остида қолади. Ўша отчопар Таня онаси билан Юрий­ни кўргани касалхонага кела­ди... Бу қизалоқ келгусида Юрий Никулинга турмушга чи­қади.

«Азизим Валентина Григорьевна, узоқ жим­лик­­дан сўнг сизга яна мактуб йўллаяпман. Влад Листев ўл­ди­рил­га­ч, хатингизни олдим. Мен ҳам сизга ўх­шаб кўп сиқилдим. Чунки камина  ҳам бу ин­сонни яхши кўрар­дим. Ўлимидан уч кун олдин Листьев кеч­қу­рун «Оқ тўтиқуш» клу­бига келди. Менинг олдимга ки­риб юзларимдан ўпиб шундай де­ди: «Ҳурматли Юрий Вла­димирович, сиз тасаввур қилол­майсиз, мен сизни кўр­ганимдан бағоят бахтиёрман». Ўйлашим­ча, унинг ўли­ми худди бошқа қотилликлар сингари «Аср­­­нинг си­ри» бўлиб қолади. Жудаям қўрқинчли замонда яша­яп­миз...»

1996 йил 18 декабрда Юрий Никулин Валентинани ўзи­нинг 75 йиллик юбилейига таклиф қилади. Шу ерда у Ю.Нику­линнинг хотини билан танишади. Валентина азиз инсон учун нима совға қилишини билмай боши қо­тади. Ўйлай-ўйлай қадимги кумуш вазани ҳадя қи­лади.

Юбилей цирк биносида ўтказилиб, унда артист­лар, режиссёрлар, ёзувчилар ва бош­қа машҳур инсонлар иштирок этади. Валентинани энг азиз меҳмон сифатида Юрийга яқинроқ жойга ўтқазишади. Ю.Нику­лин­нинг оила аъзолари бирма-бир сўзга чиқишади. Юрий Владимировичга «Никулин» рақамли автомобиль ва бошқа қимматбаҳо совғалар туҳфа этилади. Вален­ти­на ўшан­да Юрий Владимировични сўнгги марта кў­ра­ётганини билмасди...

Никулин Валентинага қўнғироқ қилиб, ўзини нохуш ҳис эта­ётганини, касалхонага ётишини айтади. Ўша кун­лари Валентина ёмон туш кўрган. У Ю.Никулиннинг уйига, дала ҳовлисига қўнғироқ қила­ди. Афсуски, ҳеч ким жавоб бермайди. Кеч­қу­рун Татьяна Николаевна эрини опе­рацияга тайёрла­шаётгани ҳақида Валентинага хабар беради. Афсуски, бир неча кун­дан сўнг машҳур актёр Юрий Никулин вафот этади...

«Салом, азизим Валентина Григорьевна! Му­шак­­лар, шовқин-суронлар овози аллақачон тинди. Ойлик фильм­лар на­мойиши тугади. Айримларида камина иштирок эт­дим. Сов­ғалар тақсимлаб бўлинди, баъзилари шундоқлигича қолиб ҳам кетди. Сизнинг вазангиз эса столимни бе­заб турибди. Ниҳоят ҳаяжонли дақиқалардан узоқ­лаш­дим. Мен бу бемаъни байрамни ўтказмасликка бекорга қар­ши чиқмагандим. Ахир мамлакатда нималар содир бўл­яп­ти? Мен дунёнинг турли бурчакларидан жуда кўплаб хат­лар олардим. Ҳозир ҳам юзлаб мактуб келади. Улар­дан икки-учтаси дастхат ёки совғага китоб сўраса, ак­са­ри­я­ти кундалик яшаши учун, операцияга, дори-дармонга пул жў­на­тишимни илтимос қилишади. Айрим­лари мени иш жойимдан ҳам топиб олишади.

Ярим йил олдин ўғлим Мак­сим билан бир неча ёлғиз ва ёрдамга муҳтож москва­лик­ларга ёрдам қилдик. Уларни касалхонага жойлаштирдик, но­гиронлик аравачалари сотиб олиб бердик. Уларни меҳмон қилиш учун Мос­кванинг марказидан жой аж­ратишга муваффақ бўлдик. Шу иш­ларни амалга оширганимдан сўнг мен ўзимни жуда енгил ҳис қил­дим. Хўш, қол­ганларга қандай ёрдам бериш мумкин?

Оилам ҳақида ай­тадиган бўлсам, Татьяна Николаевна ўпкасини ша­мол­латибди, кучукларим ҳам касал. Бу йил қиш ёғин-со­чинли келди, ҳаммаёқ лойгарчилик. Циркда эса ишлар ўша-ўша. В.Черномирдин бизга битта автобус ва юк ма­ши­наси совға қилди. Ҳаммамиз хур­сандмиз. Арзимас маош билан буларни сотиб олол­мас­дик. Мен ўша куни ғала-ғовурда сизга яхшироқ қарамага­ним­дан ўзимни кечиролмаяпман.

Ҳурмат билан Сизнинг Ни­кулинингиз».

Юрий Никулин вафотидан сўнг Валентина Москва­дан қа­да­мини узди. Унинг учун Москва ҳам, цирк ҳам ўз қийматини йў­қотган эди. У барча нарсага бефарқ, уйдан кў­чага кам чиқадиган бўлиб қолди.

Валентина Григорьевна ёлғиз яшар, бефарзанд эди. Энг яқин ки­шисини топганида ун­дан ҳам айрилди. Бир кам дунё деб шунга айтсалар керак-да...

Иззат Аҳмедов